De telex leeft
(ook nog na 75 jaar (in 2006) )
Een relaas van de laatste 35 jaar van de operationele beschikbaarheid van
een betrouwbaar en succesvol gebleken
PTT / KPN transmissiemiddel tot op de opheffing hiervan in 2007.
De auteur dezes is in functie de laatst
overgebleven “telegraafpaal”, die zich
al sinds 1971 (37 lange jaren in 2006) in dit internationale
transmissiewerkveld staande heeft gehouden, en hier nog steeds
naar volle tevredenheid werkzaam is.
Na de privatisering in 1989 en de verplaatsing van de
onderhoudstak van het Amsterdamse “versterkerstation“ naar Hilversum, raakte de
KPN te Amsterdam-Drentestraat 12 (“Asd2 “) bijna al zijn medewerkers met expertise op
het werkveld telex “kwijt”.
Hoewel de telexdienst binnen KPN international een
kleinschalige dienst is geworden, houden ca. 5 medewerkers het telexverkeer in
Nederland
en ver daar buiten technisch en administratief gaande.
Deze medewerkers behalen zo ’n beetje de hoogste
omzet binnen KPN omgeslagen per medewerker
(Aldus een KPN-International -salesmanager)
De meeste inkomsten komen momenteel uit het
transiet-telexverkeer van buitenlandse carriers en verkeer komende van/naar
station 12
(scheepsverkeer via satelliet)
Wat komt zoal In dit document aan de orde:
1. De omschrijving van historische zaken voor zover dit voor de hedendaagse
begripsvorming nodig is en verduidelijkend werkt.
2. Uitleg omtrent de configuratie van
de operationele telexdienst
3. Werkomschrijvingen hoe te handelen in het werkveld telex
door medecollega’s
fieldoperations / Eltex).
à Instandhoudingsproces
telexdienst.htm.
(Onderwerp
onder constructie, tekstuitwerking afhankelijk van de behoefte hierin)
Sinds oktober 2002 wordt er gebruik gemaakt van de
techniek van hyperlinks in de tekst.
Hyperlinks maken het mogelijk om de detailinformatie
apart op te roepen op het moment dat er
behoefte aan is.
Dit geeft een beter leesbaar overzicht bij het
lezen van dit document..
Door op ß te drukken in de browser keert men terug in het vorige scherm.
Historie van het telexnetwerk
à Historie.htm
Historische transmissiemiddelen à Historische
transmissiemiddelen.htm
Het telextoestel, historie en heden:
à Telextoestel.htm
2.
Uitleg omtrent de configuratie
van de operationele telexdienst historie en huidig
Tot de privatisering van KPN was het (net als bij
een analoog telefoontoestel nu nog) gebruikelijk dat het telextoestel d.m.v
gelijkstroomtransmissie vanuit het KPN netwerk gevoed wordt.
In een sterk geprivatiseerde markt is dit een
onmogelijke werkwijze, de industrie ondersteunt dit protocol totaal niet.
Medio jaren '80 der 20ste eeuw vond de
Indienststelling van de 3de generatie telexcentrale, ELTEX plaats.
In deze centrale is het oude systeem van gelijkstroomtransmissie
verlaten, en vervangen door transmissie over modemverbindingen
via een standaard telefoonhuurlijjn.
Tijdens de omzetting van alle Nederlandse
telexklanten naar de nieuwe Eltex-centrale werden bij alle telextoestellen
een z.g R.20 telexmodem geplaatst.
Het R.20 modem verzorgt tevens de lokale voeding
van het telextoestel.
Het telextoestel wordt met de gebruikelijke
8-polige steker op het modem aangesloten.
Het R.20 modem (bij de klant) krijgt via een 2-draads
m.1040 datalijn contact met het R.20
modem in de KPN telefooncentrale.
De R.20 telexmodems (algemene beschrijving) à Modem R20.htm
In de belangrijkste nummer en verkeerscentrales
van KPN zijn TD-systemen aanwezig.
De lokale uitloper van een telexaansluiting wordt
in de KPN telefooncentrale. aangesloten op een R.20 modemingang van
een
TD-systeem (Telex Digitale multiplexer)
Deze TD-systemen
zijn met de Eltex centrale gekoppeld via
4-draads huurlijnen.
Het TDM-systeem, (Telex Digitale multiplexer) à tdm_systeem.htm (wachttijd i.v.m inladen afbeelding )
Net als in een 2 Mb systeem (PMX) wordt in
een Tdm-systeem de tijdsloten
binnen een framestructuur periodiek afgetast.
Alleen de getalwaarde van het aantal tijdsloten en
de transmissiesnelheid verschillen
tussen de beide systemen.
Een TDM-systeem
kan 45 telexaansluitingen via R.20 modems/ 50 baud koppelen met de Eltex-centrale.
Beknopte werking van een TDM-systeem à 3TR1600_app_uitleg.htm
De telexkanalen worden intern in de Eltex
ontstapelt, er zijn dus geen aparte TDM of modemrekken meer nodig te Asd3.
De Eltexcentrale
wordt (bij KPN) uitsluitend voor geschakeld telexverkeer gebruikt.
De telexmeettafel
Drentestraat 12 à. Meettafel.htm (wachtijd inladen afbeelding)
Dit is een
onmisbaar stuk gereedschap voor de telex fieldenigeer.
De meettafel
wordt tijdens het installatie en het
instandhoudings proces gebruikt.
Het lijkt erg ingewikkeld, maar valt toch
mee.
Telex huurlijnen à Telexhuurlijn.htm
In een
telexhuurlijn zijn geen schakelmiddelen opgenomen.
De klantlocatie van een telexhuurlijn wordt direct
via een 2 draads m.1040 datalijn
aangesloten op het
telegraafoverdraagstation (tos) in de
Drentestraat (Asd2 kamer 4025)
Motivatie: Alleen in de Drentestraat zijn er
internationale TDM-systemen aangesloten geschikt voor huurlijnen en gemengd
verkeer.
Koppelingen tussen internationale
telexcentrales àOnderhoud
telex_koppellijn.htm
Telex gateway
Optimalisering
van het telexnetwerk, verlagen van de internationale transmissiekosten in het
telexnetwerk
(naar Newyork
Easylink)
à Gateway.htm
Einde van de telegrammendienst (na 150 jaar trouwe dienst)
De telegrammendienst was een zeer belangrijke
klant voor de telexdienst.
Er was een dicht net van vaste telexhuurlijnen
over de wereld gesponnen.
Door een afgenomen marktvraag is deze dienst bij
KPN echter opgeheven en overgenomen door een particulier bedrijf.
Lees hiervoor de bijlage op:
à telegram_qrt.htm
Deze gegevens staan in de telexgids.
Voorheen was dit een papieren document, maar
momenteel staat de gids op het internet
(door mewerkers fieldoperations of de Eltex) à Instandhoudingsproces
telexdienst.htm.
(Onderwerp onder constructie)
Toekomst van het telexnetwerk na 2006
Sinds 1998 is het telex verkeersvolume met 25 % gedaald.
KPN dient zich te bezinnen betreffende de voortzetting van de telexdienst
en in welke vorm.
Wat in achtgenomen dient te worden is de economische levensduur van de
apparatuur en voor hoe lang de huidige
Telexspecialisten nog voor KPN beschikbaar zijn. (Pensioen/VUT)
De instandhouding van een compleet netwerk met netlijnen naar de klanten is
een wat achterhaalde zaak te noemen.
De oplossing is de telexdienst bij een extern bedrijf onderbrengen.
Easylink Service Corporation
Dit in New Yersey gevestigde bedrijf heeft sinds 2001 berichtuitwisseling
als kerntaak.
In dit bedrijf zijn veel telecomgerelateerde bedrijven met meer dan 50 jaar
ervaring in de branch opgenomen.
KPN werkt al sinds de jaren ’90 van de vorige eeuw met Easylink samen.
KPN is van voornemen om het product Real Time Messenger van Easylink voor
de Nederlandse telexgebruikers af te gaan nemen.
D.m.v een e-mail lijkende software
pakket op een PC maakt het de gebruikers mogelijk via een beveiligde
internetverbinding
realtime of in store and forward
mode telexberichten te verzenden en te ontvangen.
De RTM applicatie is geheel transparant met het huidige telexprotocol.
KPN wordt dan wederverkoper van het product
Easylink ondersteunt het Nederlandse nummerplan
Wat zijn voor KPN de commerciële
voordelen?
Geen Nederlandse KPN telexcentrale en lokale lijnen naar de klanten meer
nodig.
KPN heeft dan geen eigen onderhoudsmedewerkers meer nodig.
(Deze zijn merendeel al met de VUT gegaan , of door een eerder KPN
personeelsreductieplan ontslagen)
Lees het originele [Engelstalige]
Easylink bedrijfsplan KPN Telex Outsourceplan naar Easylink
Afsluiting van het traditionele KPN telexnetwerk.
Per 1 februari 2007 is de laatste Nederlandse telexaansluiting die nog
operationeel moet blijven omgezet naar de RTM
van Easylink.
Het ‘doek’ valt nu voor de Eltex telegraafcentrale in de Spuistraat 168 te
Amsterdam en het telegraafoverdraaagstation in de Drentestraat 12.
Medio april 2007 is ceremonieel de
telexapparatuur in de Drentestraat 12, kamer 4025 door de auteur van dit
document spanningsvrij geschakeld.
Fred Bender heeft vanaf 01 september 1971 tot heden bezig gehouden met de instandhouding en het
leveringstraject van de telexdienst.
De laatste jaren was Fred Bender als telexspecialist een van de laatste KPN
‘ers die nog technische kennis van de telexdienst had om dit te doen.
Laatste foto telexdienst
Fred Bender maakt
definitief de telexapparatuur spanningsvrij
De telex is nu echt verleden tijd
(mei 2007) : Einde Telex KPN
(Foto ‘s (van de auteur) van de sloop van de afgedankte telexapparatuur in
ruimte 4025, Drentestraat 12 Asd2)
Hiermede is tevens een termijn van ca. 70 jaar voor KPN definitief
afgesloten.
Dit document is in logboekvorm door de auteur in een periode van ca. 7 jaar
tijd bijgehouden.
Fred Bender, de auteur van dit document legt als “de laatste der Mohikanen” na een
werkinspanning van 35 jaar noeste PTT/KPN arbeidsjaren
in het werkveld TELEX hiermede een
stukje technische historie van de KPN vast.
Het ziet er na uit dat Fred Bender na een zeer werkzame en vruchtbare
arbeidstijd voor KPN van 40 dienstjaren
het bedrijf met VUT zal verlaten.
Tekst Laatstelijk bijgewerkt
2009-02-20
